مدرسه علميه حضرت فاطمه -سلام الله علیها-رفسنجان

بسمه تعالی

سیری در حکمت81 نهج البلاغه

گردآورنده: ماندانا علیزاده

«قِیمَهُ کُلٌّ امرِیٍ مَا یَحسُنُهُ»

«ارزش هر کس به مقدار دانایی و تخصص اوست.»

قیمت یک گوهر:

مسلما در دنیا هرچیز با توجه به توانایی هایی که دارد مورد ارزش گذاری و قیمت گذاری قرار می گیرد. انسان به عنوان اشرف مخلوقات، جایگاه خاصی در دنیا دارد و تعیین جایگاه و منزلت انسان در نظام هستی از نکات قابل توجه است. بی تردید انسان در سایه بهره مندی از عقل، هوش و درایت، جایگاه ممتاز ویژه ای دارد و اگر شخصی به گوهر وجودی خویش پی ببرد و آن را به درستی بشناسد، اعمال و رفتار خویش را با آن تطبیق داده و درنتیجه چنین شخصی قیمت پیدا می کند.

گاهی انسان سرشار از علوم و فنون مختلف است، ولی در عرصه عمل، ضعیف بوده و به دانسته های خود عمل نمی کند؛ چنین دانشی هیچ قیمتی ندارد. پس دانش و آگاهی هرچند ارزشمند است، ولی اگر به وادی عمل نرسد، به درد نمی خورد.

انسان، گوهر ارزشمند:

انسان، تجلیگاه آیات حق و خلاصه عالم وجود است. وقتی خدا، انسان را آفرید و روح الهی را در وی دمید، از خود به عنوان احسن الخالقین (نیکوترین آفریدگان) یاد کرد و فرمود:

«ثُمَّ خَلَقْنَا النُّطْفَةَ عَلَقَةً فَخَلَقْنَا الْعَلَقَةَ مُضْغَةً فَخَلَقْنَا الْمُضْغَةَ عِظَامًا فَكَسَوْنَا الْعِظَامَ لَحْمًا ثُمَّ أَنْشَأْنَاهُ خَلْقًا آخَرَ فَتَبَارَكَ اللَّهُ أَحْسَنُ الْخَالِقِين»؛«سپس نطفه را بصورت علقه [خون بسته‏]، و علقه را بصورت مضغه [چيزى شبيه گوشت جويده شده‏]، و مضغه را بصورت استخوانهايى درآورديم؛ و بر استخوانها گوشت پوشانديم؛ سپس آن را آفرينش تازه‏اى داديم؛ پس بزرگ است خدايى كه بهترين آفرينندگان است!» (مومنون/14)

شخصیت انسانی فراتر از شکم، شهوت، پست، مقام و اسارت در دام پرفریب دنیاست. انحراف به چپ و راست یا خارج شدن از صراط مستقیم با هر بها و بهانه ای که باشد، موجب عقب ماندن انسان از سعود به کمال انسانی است.

هنگامی که یک فرد یا یک جامعه، از امکانات و استعدادهای خود شناخت صحیحی ندارد، از نظر معرفتی و عملی نمی تواند از روی محاسبه منطقی با خویشتن رفتار کند؛ از این رو هدف گیری هایش بی اساس بوده و در نتیجه، اعمال او مبهم بوده و تحت تاثیر عوامل مختلف قرار می گیرد. اگر جریان حیات فرد یا جامعه به این منوال باشد، نابودی آن حتمی است.

نتیجه گیری:

خداوند انسان را از پست ترین چیز به وجود آورده و از روح خود در وی دمیده و او را در زمین اشرف مخلوقات قرارداده است. ارزش ومقام هر انسانی به عمل صالح اوست و انسانی در نزد خداوند با ارزش تر و گرامی تر است که با تقواتر باشد؛ پس انسان با عمل صالح و تقوای الهی می تواند بهترین موجودات و مخلوقات الهی باشد. بنابراین انسان باید سعی کند که در تمام زندگی خود، بهترین فرد و نیکوکارترین باشد تا هم خود و هم جامعه را به رشد و کمال برساند.

منبع: درسنامه نهج البلاغه، انتشارات دارالعلم، چاپ اول، 1394

بسم الله الرحمن الرحیم

عنوان: بندی از حکمت 289 نهج البلاغه (سکوت یکی از صفات مومنین)

گرد آورنده: فاطمه ضیاالدینی

وَکانَ اَکثَرَ دَهرَه صامِتا فإن قالَ بذّ القائلینَ ونَقَعَ غَلِیلَ السائِلین

بیشتر روزگارش را خاموش بودسخن نمی گفت و اگر هم می گفت بر گویندگان غلبه می کرد،تشنگی دانش پژوهان را با بیان حکیمانه فرو می نشاند.

زبان یکی از اعضای پر مسئولیت انسان است که خداوند برای انسان قرار داده است و بسیار باید رعایت کنیم که از مسیر خطا وگناه باز داشته شویم و این زبان جزء امتیازات مهم خلقت شمرده میشود،زیرا انسان با این زبان و قدرت سخنوری می تواند سعادت را برای انسان تضمین کند،البته این هم شرطی دارد و شرط آن این است که فقط در جاهایی که نیاز است سخن بگوید ودر بقیه اوقات سکوت کند که این سکوت منافع زیادی برای انسان دارد و در سیره ائمه وعلما نیز مشاهده می شود.

خداوند تبارک وتعالی در جای جای قران کریم از نعمت زبان یاد کرده واهمیت آن را بیان کرده است مثلاً درجایی می فرماید:

«اُلَم نَجعَل لَهُ عَینَین ولِسانا شَفَتَین[1]»

در این آیه زبان و دو لب علاوه بر اینکه لوازم دیگر انسان راتشکیل می دهد،ابزار سخن گفتن نیز می باشد و خداوند آن را راه ارتباط انسان ها با یکدیگر قرار داده است.

با توجه به این بند از حکمت نهج البلاغه یکی از صفاتی که برای مومنین سفارش شده سکوت است.از پیامبر(صلی الله علیه واله)وائمه هدی و دیگر بزرگان و دانشمندان درباره ی  فواید سکوت و ثواب آن احادیث فراوانی وارد شده است که اگر جامعه مسلمین به ویژه نوجوانان از پسران و دختران بدان عادت می کردند از بیشتر گناهان به دور می ماندند و محبت و مودت جانشین کینه توزی،حقد،حسادت،انتقام جویی وغیبت می گردید.چه سخنی بالاتر از کلام امیرالمومنین علی(علیه السلام)که می فرماید:

«اَلصُمتُ آیة النَبل وثَمَرَةُ العَقل»

«سکوت نشانگر هوش بالا و علامت بارزی از خردمندی است.»

ویا حدیث دیگری از رسول خدا(صلی الله علیه واله) که می فرماید:

      «عَلَیکَ بِطولِ الصُمتِ فَإِنَهُ مطردة و عونٌ لَکَ علی اَمرِدینِک[2]»

«برتو باد خاموشی بسیار،که موجب طرد شیطان است ویاور توست در دینداری.»

این نشان می دهد که خاموشی،عقل را به کار می اندازد و اندیشه را به تکاپو وا می دارد.حال اگر این فرهنگ در میان مردم ساری و جاری می شد که به جای نازیدن به ثروت وتمکن وهمچنین به خانه ها و وسایل گرانبها وزیبا که هر فرد به آن سرگرم است ،به اندیشه توانا و عقل رشدیافته در پرتو اندوختن ثروت های معنوی افتخار کنند و درک وفهم مبنای شخصیت خود قرار می گرفت،مشاهده می کردیم که زمین ما به صورت آسمان شب در می آید که در هرگوشه ی آن یک ستاره ی تابناک نور افشانی می کند که چشم دل افراد را نوازش گر است وفضایی به وجود می آید که مردم در محیط نورانی دانش وبینش ،راه های بهتری را برای زندگی خود انتخاب کنند که در دنیا دارای آسودگی خیال و فراغت بال می باشند و در آخرت نیز در پرتو ایمان و عمل ،از امت نجات یافته به حساب می آیند و شاهد آن بودیم که فقر،اندوه ودلمردگی جوانان خاتمه می یافت و به جای آن شکوفایی استعدادها و فراگرفتن تخصص ها در همه زمینه ها از جمله در هنر،نمودار می شد و هر فردی از افراد این جامعه در مسیر صحیح گام برمی داشت.

در پایان باید گفت فردی که سکوت می کند هرچند کم حرف می زند ولی گزیده می گوید.وقتی انسان پرگویی کند،خطاهایش زیاد می شود وعلاوه بر خود به دیگران هم ضرر می رساند،به خصوص کسانی که سخنانشان مؤثراست و مورد اقبال هستند ،باید هنگام سخن گفتن نهایت مواظبت را به کار گیرند وبا کمال سنجیدگی سخن گویند.اگرما به خود مراجعه کنیم و انصاف بدهیم،می بینیم که چقدر سخن سنجیده وحساب شده داریم و در این صورت سکوتمان بیش از گفتارمان خواهد بود.

            اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم

پی نوشت

 [1] سوره اسراء
[2] میزان الحکمه.

منابع

1-    گروه تدوین متون آموزش ترجمه و مفاهیم نهج البلاغه، درسنامه نهج البلاغه، قم، انتشارات دارالعلم.

2-    سیدمحمدصادق رفیعی، اوج ایمان و شکوه خردمندی، نشر نصایح، 1384.

در روز دوشنبه مورخ 1396/10/25 جلسه دفاعیه از تحقیق پایانی یکی از طلاب مدرسه علمیه حضرت فاطمه سلام الله علیها - رفسنجان برگزار گردید.

عنوان تحقیق پایانی: نقش هنر معماری در رشد معنویت  

استاد راهنما: سرکار خانم فاطمه خدادای

استاد داور: حجه الاسلام حاج آقا محمود صفی زاده

نویسنده: خانم طیبه اسماعیلی مهدی آباد

چکیده:

معماری یکی از شاخه های هنر محسوب می شود ، علاوه بر اینکه دارای زیبایی های هنری شگفتی است ، در رفع نیازهای مادی و معنوی انسان نیز موثراست . در طی این تحقیق ، به‌اینکه هنر معماری چه نقشی در رشد و هدایت معنوی انسان دارد پاسخ داده می شود . اهداف ارائه‌این تحقیق ، بررسی نقش هنر معماری در رشد معنویت و بعد روحانی انسان ، و همچنین بیان آسیبهایی که دامنگیر معماری معاصر شده است و به دنبال آن ارائه راهکارهایی در این زمینه می باشد . از آنجایی که هنر اسلامی حاصل تلاش روحی و باور معنویت هنرمند است ، اثر او نیز حامل پیام های معنوی است که منجر به تعالی روحی می‌شوند . در هنر معماری کانون معنویت کعبه و بعد از آن مساجد ، مرکز پرستش خالصانه و تجلی گاه هنر اسلامی محسوب می‌شود ، که دارای معماری خاصی است. این تحقیق به روش توصیفی تحلیلی نگاشته شده است که مطالب از کتب و  مقالات اینترنتی جمع آوری و فیش برداری و سپس طبق فصول نوشته شده اند . نتایج حاصل از این تحقیق به‌این شرح است که معماری ، مانند هرچیزی در زندگی انسان مؤثر است و علاوه بر رفع نیازهای مادی ، باید به تأمین نیازهای معنوی انسان نیز توجه داشته باشد ؛ که امروزه‌این اصل نادیده گرفته شده است . در کنار اصل ساده زیستی از هنرهایی که جزء معماری هستند همچون آجرکاری، کاشی کاری منقش به‌آیات الهی ، طرح های اسلیمی و عناصر طبیعی همچون آب، نور و …  می توان فضایی دلپذیر ایجاد کرد که سرشار از آسایش، آرامش و یاد خدا باشد ، که بعد روحانی و معنوی انسان را تقویت ‌کند . کانون معنویت در معماری بعد از کعبه مساجد هستند که هر کدام از اجزاء مسجد همچون گنبد، محراب و … دارای مفهوم و پیام معنوی هستند. به طور کلی امروزه تهاجم فرهنگی معماری را دستخوش تغییراتی قرار داده که خبری از آرامش و معنویت نیست و بیشتر به مادیات پرداخته است.

کلیدواژه ها: هنر، معماری، معنویت، رشد، اسلامی

در پیرو منویات رهبر مبنی بر تکریم از اساتید و مسئولین و فعالان حوزه ها و مدارس علمیه کشور، در روز سه شنبه مورخ 5 دی ماه 1396، مدرسه علمیه حضرت فاطمه سلام الله علیها- رفسنجان میزبان حجه الاسلام صابری و حجه السلام احمدی از دفتر نهاد رهبری بود.

در این جلسه که با حضور اساتید و مسئولین اجرایی مدرسه علمیه حضرت فاطمه سلام الله علیها برگزار گردید، حجه السلام صابری، ضمن تجلیل از اساتید و مسئولین خدوم مدارس علمیه، پیام و خواسته رهبر معظم انقلاب (مد ظلّه العالی) را به ایشان رسانیده و وظیفه خطیر ایشان را یادآور شدند.  

ایشان در پایان با اهداء هدایایی از طرف مقام معظم رهبری (مد ظلّه العالی) به اساتید و اعضای کادر مدرسه از ایشان تجلیل کردند.